انتخاب رشته دانشگاهی | معرفی رشته مهندسی معماری
در این مطلب به بررسی انتخاب رشته مهندسی معماری در شاخه ریاضی و فیزیک پرداخته ایم. در این مطلب اطلاعات کاملی از رشته، دروس و موقعیت بازار کار رشته مهندسی معماری بدست می آورید.
معماری (به انگلیسی: Architecture) فن طراحی و ساختن بناها، فضاهای شهری و دیگر فضاهای درونی و بیرونی برای پاسخ هم‌آهنگ به نیازهای کارکردی و زیباشناسانه است.
باید معماری را از مهندسی سازه و ساخت و ساز متمایز ساخت. گرچه بسیاری از بناها (نظیر خانه‌ها و مکان‌های عمومی) کاملاً در حیطهٔ دانش معماری‌ست، برخی سازه‌ها و بناهای دیگر (مثل یادمان‌ها، پل‌ها، کارخانه‌ها و غیرو) وجود دارند که در مرزی بین معماری و مهندسی یا معماری و هنر قرار می‌گیرند.
کارهایی که یک مهندس معماری می تواند انجام دهد:
۲- رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور)
۳- نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام كار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)
۴- مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های معماری (مدیریت پروژه)
۵- تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانكاری و احداث ساختمان.
۶- همكاری با كلیه متخصصینی كه كارشان با ساماندهی فضای زیست مرتبط است، مانند اكولوژیست‌ها، جغرافی دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و . . . .
۷- طراحی پارك‌ها و میادین شهری و محوطه سازی.
۸- مشاركت در پروژه‌های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی.
۹- طراحی تك بناها در مقیاس كوچك و انجام دكوراسیون داخلی.
۱۰- انجام كارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضای زیست.
وظایف یک مهندس معمار:
- یافتن پروژه جدید از طریق بازاریابی و دادن توضیحات لازم برای مشتری
- مشورت با مشتری برای تعیین نیاز مشتری و الزامات لازم برای ساختمان ها
- بررسی و تحلیل شرایط و خصوصیات زمین و محوطه ساخت و ساز
- تعیین خصوصیات فیزیکی و کمی طرح همراه با تخمین مواد و تجهیزات لازم و هزینه یابی و زمان بندی اولیه پروژه
- تهیه طرح ها و نقشه های پروژه با استفاده از نرم افزارهای طراحی و مدلسازی کامپیوتری
- همکاری با سایر مهندسان از جمله مهندسان تاسیسات مکانیک، مهندسان برق و … در انجام محاسبات فنی و تاسیسات مکانیکی و برقی و …
- نظارت بر کار تکنسین ها و کارگران
- بستن قرارداد با پیمانکاران
- مدیریت پروژه های ساخت و ساز
- بازدید از محل پروژه برای اطمینان یافتن از پیشرفت آن مطابق با برنامه
دقت، نظم، خلاقیت و ….
مهندس معمار باید روش مند و منطقی باشد. همچنین باید برنامه های طراحی و نقشه کشی کامپیوتری را بداند و بتواند در شرایط کاری پرفشار کار کند. مهندس معمار باید فردی دقیق، منظم و خلاق باشد و با تکیه بر قدرت تجسم، ذوق هنری و علم مهندسی خود به طراحی نقشه ی ساختمان های مختلف بپردازد.
تفاوت کار مهندسی عمران و مهندسی معماری
کار مهندس معمار با مهندس عمران در گرایش سازه شباهت هایی دارد. اما یک تفاوت اساسی بین آنها این است که مهندس عمران در طراحی بنا صرفا به اصول فنی توجه می کند ولی مهندس معمار علاوه بر اصول فنی، به جنبه های زیبایی شناختی، روانشناسی و فرهنگی آن بنا نیز توجه دارد. مهندس معمار معمولا بر اساس ایده های فردی، نیازهای جامعه، قوانین و مقررات موجود و خواست و سلیقه کارفرما، کار طراحی ساختمان ها و بناها را انجام می دهد.
ساعت کار مهندسی معماری
معماری مانند بسیاری از مشاغل نیست که بتوان ساعات کاری مشخصی برای آن تعریف کرد. مهندس معمار به طور مداوم با کار خود درگیر بوده و ساعت کاری برای او خیلی معنایی ندارد. محل کار مهندس معمار در دفاتر کاری و در محل پروژه های ساخت و ساز است و در محل پروژه باید از لباس های ایمن از جمله کلاه و کفش مجهز استفاده کند.
نیاز جامعه امروز ایران به مهندسین معمار
صنعت ساخت و ساز کشور دچار مشکلاتی است. از مهم ترین ها آنها می توان به از دست دادن هویت ملی و تاریخی معماری ایرانی و اسلامی و عدم استفاده از دستاوردهای این معماری اصیل و در کنار آن عدم استفاده صحیح از یافته ها و دستاوردهای استاندارد معماری نوین نام برد. به عنوان مثال هنوز مشکلات اساسی از جمله عدم استفاده از سیستم های تهویه مناسب، عدم توجه به لزوم متناسب بودن موقعیت جغرافیایی ساختمان با ویژگی های آن، استفاده از طرح هایی که فضای پرت و غیرقابل استفاده در ساختمان را زیاد می کند و … در ساختمان سازی ما وجود دارد. برای رفع این مشکلات نیاز به تدبیر و اقدام مسئولان و همکاری متخصصان این حوزه از جمله مهندسان معمار می باشیم.
درس‌های رشته مهندسی معماری در طول تحصیل :
دروس پایه:
هندسه کاربردی، کارگاه مصالح و ساخت، درک و بیان محیط، بیان معماری، هندسه مناظر و مرایا، ریاضیات و آمار، انسان، طبیعت، معماری، مقدمات طراحی معماری. دروس اصلی : مبانی نظری معماری، آشنایی با معماری جهان، برداشت از بناهای تاریخی، آشنایی با معماری معاصر، نقشه‌برداری، تنظیم شرایط محیطی، تأسیسات الکتریکی (نور و صدا)، تأسیسات مکانیکی، مقاومت مصالح و سازه‌های فلزی، سازه‌های بتنی، ایستایی، متره و برآورد، مدیریت و تشکیلات کارگاه، مصالح ساختمانی، ساختمان، روستا، طرح معماری.
دروس تخصصی:
آشنایی با مبانی برنامه‌ریزی کالبدی، تحلیل فضاهای شهری، آشنایی با مرمت ابنیه، طرح معماری، طراحی فنی، طرح نهایی.
دانشگاه‌های پذیرنده:
تهران، شیراز، مازندران ـ بابلسر، هنر، هنر اسلامی تبریز، هنر اصفهان، یزد، بین‌المللی امام خمینی(ره) ـ قزوین، شهید باهنر کرمان، شهید بهشتی، علم و صنعت ایران ـ تهران ، کاشان، گیلان ـ رشت، زابل، صنعتی شاهرود، محقق اردبیلی ـ اردبیل، مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی نجف‌آباد.
مهندسی معماری – معمولا بیشتر مهندسان معمار دارای مدرک کارشناسی، می توانند طراح فنی ساختمانها، ناظر اجرای طرح و سرپرست دفاتر مشاوره شوند. مهندسان معماری که مدارک عالی در مقطع تحصیلات تکمیلی دارند، به دلیل گذراندن دروس هنری معماری بیشتر، علاوه بر طراحی بناها می‌توانند به طراحی و ساخت ماکت و طراحی معماری داخلی بپردازند یا به عنوان ناظر ساخت فعالیت کنند. مهندس معمار می تواند حتی کار و کسب درآمد خود را از زمان تحصیل شروع کرده و به عنوان نقشه کش و کمک طراح وارد بازارکار شود.
مهندس معمار برای اینکه بتواند کار نظارت بر ساختمان را انجام دهد، باید از سوی نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال به کار دریافت کند. در واقع باید صلاحیت نظارت و طراحی او از سوی مراجع ذیصلاح تایید شود. بسیاری از مراجع مانند شهرداری ها و مراکز صدور پروانه ساختمان، برای صدور پروانه ساخت و یا مجوزهای دیگر، نقشه هایی را می پذیرند که توسط مهندسان معمار دارای پروانه اشتغال تهیه شده باشد و برای کنترل و نظارت نیز باید از این افراد استفاده شود.
مهندس معمار فرصت های شغلی زیادی را به صورت کارهای پروژه ای پیش رو دارد. پیشرفت کاری مهندس معمار به میزان زیادی به مهارت ها، شایستگی ها و تجارب او ارتباط دارد.
با داشتن تجربه کاری و سرمایه لازم مهندس معمار می تواند شرکت مستقلی تاسیس کرده و به شکل قراردادی با سازمان ها، شرکت ها و افراد مختلف کار کند. همچنین می تواند در شرکت های دولتی و خصوصی حوزه معماری و ساخت و ساز مشغول به کار شود .مهندس معمار همچنین آمادگی کار در رشته‌های مرتبط با معماری مثل معماری داخلی، طراحی صحنه یا طراحی صنعتی را نیز دارد.
کار مهندس معمار و مهندس عمران در برخی از پروژه های موجود در کشور با یکدیگر تداخل کرده است. یعنی گاهی به جای مهندس معمار از مهندس عمران و برعکس استفاده می شود. البته به طور کلی حوزه کاری مهندس معمار از یک مهندس عمران محدودتر است.
با توجه به وضعیت رو به رشد انواع ساخت و سازهای مسکونی، تجاری، فرهنگی و … و سود آور بودن این عرصه، به نظر می رسد بازارکار نسبتا مناسبی پیش روی مهندسان معماری باشد. لازم به ذکر است که در این شغل معمولا آقایان راحت تر می توانند شغل خود را بیایند و یا برای پروژه های ساخت و ساز قرارداد ببندند. البته موفقیت مهندس معماری در یافتن موقعیت شغلی مناسب، بیشتر به میزان علاقه، مهارت، دانش و تجربه و کارنامه فعالیت او بستگی دارد.
موقعیت های شغلی مهندسی معماری عبارتند از:
– طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)، از طراح های اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا و عناصر تشکیل دهنده بنا
– رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور(
– نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)
– مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های معماری (مدیریت پروژه)
– تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان
– همکاری با کلیه متخصصینی که کار آنها به نحوی با ساماندهی محیط زیست مرتبط است. مانند اکولوژیست‌ها، جغرافی دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی …
– طراحی پارک‌ها و میادین شهری و محوطه سازی آنها
– مشارکت در پروژه‌های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی
– طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی
– انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضا
– تدریس در هنرستان ها به عنوان هنر آموز رشته معماری و نقشه کشی
– استخدام در کلیه سازمان های دولتی نظیر شهرداری، مسکن و شهرسازی، بنیاد مسکن، بانک ها ( به عنوان کارشناس ارزیابی) و …
– کار به صورت آزاد: معمار در طول دوران تحصیل به کار با نرم افزارهای نقشه کشی و طراحی آشنا می شود. اگر این آشنایی سطحی با کار بیشتر به تسلط تبدیل شود می تواند منبع در آمد خارق العاده ای به همراه داشته باشد.)
– طراحی دکوراسیون داخلی و ایجاد کارگاهی برای تولید محصولات طراحی شده معمار مانند کارگاه کابینت سازی
– فارغ‌التحصیل معماری آمادگی کار در رشته‌های مرتبط با معماری مثل طراحی صحنه یا طراحی صنعتی را نیز دارد.
در آمد و حقوق مهندسی معماری:
مهندسان معماری که در شرکت های خصوصی فعالیت می کنند، بسته به میزان مهارت، توانمندی، سابقه کار و نوع توافقی که با کارفرما کرده اند، درآمدهای متفاوتی دارند. آنهایی که خود، شرکت شخصی راه اندازی کرده اند، در کنار سختی های زیاد کار، اگر بتوانند به خوبی مشتری جذب کرده و پروژه های زیادی بگیرند، درآمد بسیار خوبی خواهند داشت.
در مجموع مهندس معمار هرچه خلاق تر، توانمندتر و کارنامه کاری بهتری داشته باشد، به درآمدهای بالاتری دست می یابد.
در جدیدترین پژوهش صورت گرفته در اواخر سال ۱۳۹۲ توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروه های مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد مهندس معماری در سمت های مختلف شغلی و در رده های مختلف سازمانی (کارشناس، سرپرست و مدیر) استخراج شده است.
برخی از سمت هایی که در این پژوهش در نظر گرفته شده اند شامل مهندس معمار، کارشناس معماری، مهندس طراح، سرپرست کارگاه، مدیر فنی، مدیر پروژه و … می باشند که یک مهندس معماری می تواند در هر یک از آنها استخدام شده و فعالیت نماید.
برای مهندس معماری در هر سمت و در هر رده سازمانی حداقل، حداکثر و متوسط درآمد ماهیانه ذکر شده است. به عنوان مثال مهندسان معماری که در سمت مهندس طراح در سمت کارشناس کار می کنند، در اواخر سال ۱۳۹۲، حداقل درآمد ۷۰۰۰۰۰ تومان، حداکثر درآمد ۲۲۵۰۰۰۰ تومان و متوسط درآمد ماهیانه ۱۲۰۰۰۰۰ تومان را داشته اند.