بیشترِ ما دوست داریم به دورانِ خوشِ کودکی بازگردیم، همان دورانِ بیدغدغه، شاد و سرشار از بازیهای کودکانه. اما انگار فراموش کردهایم که آن دوران زیبا و خوش نیز گاهی با استرس همراه بود. واقعیت این است که کودکان نیز استرس را تجربه میکنند. عوامل استرس در کودکان متفاوت است؛ تغییر یا نیاز به تطابق با محیط، شروع فعالیتی جدید، تغییرات و وقایعی نظیر مرگ یا بیماری در خانواده و … ممکن است کودکان را دچار استرس کند و آنها را تحت فشار قرار بدهد. همراه ما باشید، در این مقاله میخواهیم علائم استرس در کودکان و راههای درمان آن را بررسی کنیم.
رئوس مطالب :
-
عوامل ایجاد استرس در کودکان چیست؟
-
علائم استرس در کودکان
-
رفتار والدین در مواجهه با استرس در کودکان باید چگونه باشد؟
عوامل ایجاد استرس در کودکان چیست؟
کودکان در حین رشد و بلوغ یاد میگیرند که با استرس مواجه شوند و به آن واکنش نشان بدهند. بسیاری از عواملی که موجب استرس میشوند، برای بزرگسالان قابلمدیریت هستند، اما برای کودکان بسیار پیچیده و آزاردهندهاند، درنتیجه حتی تغییرات کوچک نیز میتوانند بر احساس آرامش و امنیتِ کودکان خدشه وارد کنند.
موارد زیر از رایجترین عوامل ایجاد استرس در کودکان هستند:
نگرانی درمورد تکالیف یا نمرات مدرسه؛
- درد، جراحت، بیماری و …؛
- حجم فعالیتها و مسئولیتها در مدرسه، باشگاه و غیره؛
- مشکل با دوستان، آزار دیدن و زورگوییِ سایر بچهها یا فشارهایی که از سمت گروه به کودک وارد میشود؛
- تغییر مدرسه، نقل مکان یا مسائل و مشکلات خانوادگی، بیخانمانی و غیره؛
- داشتن افکار منفی نسبت به خود؛
- تغییرات جسمی و فیزیکی (مثلا در دورهی بلوغ) در دختران و پسران؛
- مشکلات خانوادگی مانند طلاق یا جدایی؛
- وجود مشکلات و مسائل مالی در خانواده؛
- زندگی در منطقه یا خانهای ناامن.
علائم استرس در کودکان

شاید کودکان از استرسی که بر آنها وارد میشود باخبر نباشند. والدین میتوانند با مشاهدهی علائم و نشانههای فیزیکی و احساسی یا تشدید حالات نامناسب کودک، از وجود استرس در کودکان خود باخبر شوند.
نشانههای فیزیکی استرس در کودکان
- کاهش اشتها یا تغییرات دیگر در عادات غذایی کودک؛
- سردرد؛
- دلدرد یا دردهای شکمی بیدلیل؛
- نشانههای فیزیکی خاص بدون وجود بیماری یا مشکلی مشخص؛
- کابوسهای شبانه؛
- اختلال در خواب کودک.
نشانههای رفتاری یا احساسی استرس در کودکان
- نگرانی و اضطراب؛
- بروز یا تشدید ترس (ترس از تاریکی، تنهایی یا غریبهها)؛
- ناتوانی در استراحت کردن؛
- وابستگی شدید به والدین؛
- عصبانیت، گریه و ناله؛
- ناتوانی در کنترل احساسات؛
- رفتار توأم با پرخاشگری و لجبازی؛
- بروز رفتارهای بچگانه که مناسب سن کودک نیست؛
- عدم علاقه به مشارکت در فعالیتهای مدرسه یا وظایف خانوادگی.
پیشنهاد مطالعه خشم و پرخاشگری در نوجوانان، علل و راهکارهای برخورد مناسب با آن
رفتار والدین در مواجهه با استرس در کودکان باید چگونه باشد؟

والدین میتوانند برای درمان استرس در کودکان از توصیههای زیر کمک بگیرند:
۱. درمورد استرس با کودک حرف بزنید
وقتی احساس میکنید کودکتان با مشکلی روبهروست، با او حرف بزنید. سعی کنید احساس ناخوشایند او را به زبان بیاورید و درمورد آن صحبت کنید. مثلا بگویید: «بهنظر میاد هنوز از اتفاقی که توی زمینِ بازی افتاده ناراحتی عزیزم.» نباید کودک را متهم کنید. به هیچ عنوان نگویید: «هنوز ناراحتی؟ حالا مگه چی شده!» کودک را مقصر ندانید. با او همدردی کنید و نشان بدهید که به کودک خود توجه میکنید و میخواهید درمورد مشکلش بیشتر بدانید.
۲. به حرفهای کودکتان گوش بدهید
از کودک خود بپرسید که مشکلش چیست؟ بهدقت به صحبتهایش گوش بدهید و علاقه، حوصله و توجه بهخرج بدهید. از قضاوت کردن، مقصر دانستن و نصیحت کردن کودکتان بپرهیزید. تنها کاری که باید بکنید این است که به حرفها و احساسات کودکتان گوش بدهید. سعی کنید با پرسیدن سؤالات مختلف، تمام قضیه را بفهمید. مثلا در خلال صحبتهایش از او بپرسید: «خب، بعدش چی شد؟» و سؤالاتی از این قبیل. برای حل مشکلات فرزندتان وقت بگذارید.
۳. احساسات خود را درمورد استرس کودکتان بروز بدهید
نسبت به مشکلی که کودکتان تجربه میکند، واکنش نشان بدهید، مثلا میتوانید بگویید: «میدونم که چقدر برات سخت و ناراحتکننده بوده عزیزم» یا به او بگویید حق دارد از اینکه دوستانش او را به بازی راه ندادهاند، ناراحت باشد و این حرکت آنها بیانصافی بوده است. این جملات نشان میدهد که احساس کودک را میفهمید و به او توجه دارید. ابراز احساسات باعث میشود که کودک حمایت شما را درک کند. این نکته خصوصا زمانی که کودکان دچار استرس هستند، بسیار مهم است.
۴. احساس کودک را با کلمات بیان کنید

بسیاری از کودکان خردسال، نمیتوانند احساساتشان را با کلمات بیان کنند. اگر کودک شما عصبانی یا ناامید و ناراحت است، از این واژهها در وصف حال او استفاده کنید تا او هم این واژگان را یاد بگیرد. بیان احساسات در قالب کلمات، موجب میشود کودک حالات احساسی خود را بشناسد و آنها را درک کند. کودکانی که میتوانند احساسات خود را در قالب کلمات ابراز کنند، دیرتر عصبانی میشوند و برای ابراز عصبانیت و ناراحتی خود از واژهها کمک میگیرند.
۵. به فرزندتان کمک کنید تا به کارهایش فکر کند
اگر مشکل خاصی منجر به استرس کودکتان میشود، باید درمورد آن با کودک صحبت کنید و با هم بهدنبال راه چارهای برای حل مشکل باشید. کودک را به ارائهی راهکاری برای حل مشکل تشویق کنید. اگر لازم شد، میتوانید از روش طوفان فکری استفاده کنید اما همهی کارها را خودتان انجام ندهید.
مشارکت فعال کودک باعث ایجاد اعت%D
نظرات بسته شده است.