روند هدایت تحصیلی و انتخاب رشته پایه نهم برای حدود یک میلیون دانش آموز این پایه از تیر آغاز می شود اما خانواده‌ها و دانش‌آموزان برای انتخاب رشته آگاهانه علاوه بر نمرات درسی و علایق دانش آموز باید به معیارهای دیگری نیز توجه داشته باشند.
بر این اساس در فرایند هدایت تحصیلی فرصت دو هفته‌ای برای دانش‌آموزان در نظر گرفته شده تا با مراجعه به مدرسه و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران برای انتخاب رشته اقدام کنند.
دانش آموزان پایه نهم همراه با والدین خود در مدرسه حضور می یابند تا پس از دریافت مشاور و راهنمایی یک ساعته از سوی مشاور مدرسه و دریافت خدمات تخصصی رشته تحصیلی خود را انتخاب و برای ثبت نام در دوره متوسطه دوم اقدام کنند.
برای هدایت تحصیلی در پایه نهم سامانه متمرکز هدایت تحصیلی طراحی شده است؛ همچنین در این روند ۳۵درصد عملکرد تحصیلی و ۶۵درصد بررسی‌های مشاورهای تأثیرگذار است.
والدین توجه داشته باشند با توجه به جو جامعه و تبی که درخصوص برخی از رشته‌ها وجود دارد، فرزندان خود را مجبور نکنند به رشته‌ای بروند که آینده آن مورد علاقه دانشآموز و نیاز جامعه نیست.
امسال برای نخستین بار حدود یک میلیون دانش آموز در پایه نهم، رشته تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند و براین اساس پس از ۲۲ سال باز هم انتخاب رشته به پایه نهم بازمی‌گردد.با انجام انتخاب رشته دانش‌آموزان در پایه نهم، آنها از پایه دهم وارد رشته‌های تخصصی در شاخه نظری، فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش میشوند.در مصوبه جدید هدایت تحصیلی انتخاب رشته براساس ۶ مؤلفه صورت می‌گیرد که این مؤلفه‌ها عبارتند از:
نظر دانشآموز که ۱۰ درصد از کل امتیاز به آن اختصاص دارد، نظر والدین با امتیاز ۵ درصد، نظر معلمان تمام دروس دوره اول متوسطه با امتیاز ۱۰ درصد، نتایج آزمون‌های مشاورهای با امتیاز ۳۰ درصد، نتایج عملکرد تحصیلی یا همان نمرات درسی با امتیاز ۳۵ درصد و نظرات مشاور با امتیاز ۱۰ درصد.
امسال که کار انتخاب رشته دانش‌آموزان از پایه نهم آغاز می‌شود، فرم هدایت تحصیلی به گونه‌ای طراحی شده است که علاوه بر امتیازات مربوط به دانش آموز، تست‌های استعداد سنجی و رغبت‌سنجی، نظر خانواده‌ها، معلمان و مشاوران مدارس نیز جمع آوری شده و دارای امتیازاتی است وبا توجه به نمراتی که دانشآموز کسب می‌کند اولویت‌بندی رشته‌های تحصیلی برای او مشخص می‌شود و هر دانشآموز می‌تواند سه رشته را انتخاب کند که با توجه به نمرات کسب شده، دانشآموز با مشاور مدرسه مشورت و انتخاب رشته می‌کند و در نهایت در یکی از رشته‌ها تحصیل خواهد کرد.
مطابق با آیین‌نامه جدید برخلاف گذشته که فقط نمرات آزمون درسی دانش‌آموزان در پایه دهم ملاک بود و ۵۰ درصد تأثیرگذاری را در انتخاب رشته داشت، آزمون عملکرد تحصیلی ۳۵ امتیاز و یک سوم تأثیرگذاری را به خوداختصاص داده است و مباحثی همچون استعداد، رقبت و توانایی دانشآموز سهم عمده‌ای را در انتخاب رشته او دارد.
طبق اعلام وزارت آموزش‌وپرورش، هم‌اکنون رشته تجربی بیشترین طرفدار را در میان دانش‌آموزان دارد به‌گونه‌ای که از حدود ۹۰۰ هزار داوطلب کنکور ۵۰۰ هزار نفر در رشته علوم تجربی رقابت می‌کنند،وضعیت نظام آموزشی در دوره متوسطه دوم بدین شرح است: ۳۰ درصد دانش آموزان در رشته علوم انسانی، ۴۶ درصد رشته تجربی و ۲۲ درصد در رشته ریاضی تحصیل می‌کنند و این آمار در شهر تهران در رشته علوم انسانی ۲۲درصد، علوم تجربی ۳۱ درصد و رشته ریاضی ۴۷ درصد است.
نگاهی به آمار فوق این واقعیت را گوشزد می‌کند، خانواده‌ها و دانش‌آموزان هنگام انتخاب رشته علاوه بر توجه به نمرات درسی و علاقه دانشآموز، وضعیت شغلی و بازار کار رشته انتخابی را در سال‌های آینده در نظر بگیرند.
–دانش آموزان در پایان پایه نهم، شاخه تحصیلی(نظری یا فنی) و رشته تحصیلی خود را تعیین می کنند.شاخه ها و رشته های هدایت تحصیلی دانش آموزان در شاخه نظری رشته های علوم انسانی، معارف، ریاضی همچنین برنامه درسی شاخه تجربی به تصویب رسیده است.
–
تغییر جدیدی که ایجاد شده این است که در ماده ۹۶در آیین نامه متوسطه، هدایت تحصیلی براساس ۴ عامل استعداد، علاقه، نیاز و امکانات بود که به ۲ عامل اولی توجه می شد اما اکنون در این آیین نامه ۲ عامل بعدی نیز اجرایی می شود.
–
چند ملاک در هدایت تحصیلی داریم که شامل «نمرات»، «تست استعدادیابی و علاقه» و «عملکرد» است که ماحصل نمره درس دانشآموز در سه سال تحصیلی، ۱۰ نمره نظر دانشآموز و ۱۰ نمره نظر معلم پیش‌بینی شده است و در مجموع ۱۰۰ امتیاز است که در خرداد در مدارس اجرا می‌شود و در کنار آن بحثی به نام هنجار استانی داریم یعنی در استان چه مقتضیاتی وجود دارد که همه این موارد در کمیته‌ای که در استان تشکیل می‌شود، بررسی شده و درباره آن تصمیم می‌گیریم.
هدایت تحصیلی بعد از ۲۲ سال که در متوسطه دوم انجام می‌شد، به متوسطه اول و پایه نهم برگشته است؛ چرا که در گذشته نیز هدایت تحصیلی در دوره راهنمایی قدیم وجود داشت و در حال حاضر نیز محتوای آن مقداری تغییر پیدا کرده است.
–
رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش متناسب با نیاز بازار کار تغییر خواهد کرد
رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش متناسب با نیاز بازار کار تغییر خواهد کرد و براین اساس ممکن است برخی رشته‌های جدید اضافه و برخی رشته‌ها که بازار کار به آنها نیاز ندارد، حذف شوند.
هم‌اکنون ۴۳ رشته در شاخه فنی و حرفه‌ای داریم. برای سال تحصیلی آینده که پایه دهم را در دوره متوسطه دوم خواهیم داشت، تعدادی از ۴۳ رشته شاخه فنی و حرفه‌ای با تغییر محتوا باقی می‌ماند، برخی رشته‌های جدید اضافه شده و برخی رشته‌ها نیز که متناسب با نیاز بازار کار نیست، حذف میشوند.
مدیرکل دفتر آموزش کارودانش وزارت آموزش و پرورش خبر داد
احتمال تغییر رشته‌های کار و دانش
حدود ۴۲ ساعت دروس شایستگی‌های عمومی و ۱۰ ساعت شایستگی‌های غیرفنی برای دانش آموزان فنی و کار و دانش بر اساس تصویب شورای عالی بر اساس برنامه درسی ملی حداکثر باید ۴۰ ساعت در هفته برنامه درسی داشته باشیم.
برای ۵۲ واحد تعیین تکلیف شده و برای حداکثر تا ۶۸ واحد دیگر دروس مهارتی و تخصصی تدریس خواهد شد. وی با اشاره به اینکه هشت مجموعه در کارودانش داریم گفت: از این هشت مجموعه رشته‌هایی با توجه به عدم نیاز بازار کار حذف میشوند و رشته‌های جدیدی نیز اضافه خواهد شد.
به گفته وی، فعلا ۲۶۴ عنوان رشته مهارتی در سراسر کشور داریم که توزیع آن به تناسب نیاز استان‌ها متنوع است.
هدایت تحصیلی و انتخاب رشته پایه نهم :
انتخاب رشته در پایه نهم در سه شاخه علوم نظری،کار و دانش و فنی و حرفه ای اتجام خواهد پذیرفت و در پایه دهم دانش آموز می تواند براساس شاخه ای که انتخاب نموده، رشته مورد نظر را انتخاب نماید دانش آموزی که در پایه نهم شاخه یا رشته خود را به صورت قطعی انتخاب می نماید، در پایه دهم تکلیف انتخاب رشته برای همه دانش آموزان مشخص است بر اساس آخرین مصوبه
آموزش وپرورش دروس سال دهم تعیین شده است و کتابهای جدید چاپ شده است. و دانش آموزان شاخه نظری دوره پیش دانشگاهی ندارند.
ترکیب اعضای هدایت تحصیلی واحد آموزشی: مدیر مدرسه-مشاور مدرسه-دبیران دروس مرتبط هر رشته
ماده ۱۰ آیین نامه هدایت تحصیلی:
انتخاب شاخه/رشته تحصیلی دانش آموزان بر اساس ملاک هایی که در این آیین نامه مطرح شده است در پایان دوره اول متوسطه انجام می شود. که شامل دو دسته ملاک می شود ۱- نمرات درسی مرتبط با رشته ۳۵ امتیاز ۲- امتیازات مشاورهای ۶۵ امتیاز
شامل تست استعداد ۱۵ امتیاز – تست رغبت تحصیلی و شغلی ۱۵ امتیاز – نظر دبیران دروس مرتبط ۱۰ امتیاز – نظر دانش آموز ۱۰ امتیاز – نظر والدین دانش آموز ۵ امتیاز – نظر مشاور آموزشگاه ۱۰ امتیاز که در مجموع ۶۵ امتیاز مشاور با امتیاز دروس روی هم ۱۰۰ امتیاز هدایت تحصیلی را تشکیل می دهد .
ماده ۱۱ آیین نامه هدایت تحصیلی:
۱-۱۱ در شاخه نظری دانش آموزان به یکی از رشته های ادبیات و علوم انسانی، معارف اسلامی و علوم تجربی و ریاضی وفیزیک هدایت خواهند شد.
۲-۱۱ در شاخه کاردانش و فنی و حرفه ای مطابق با ضوابط مربوط دانش آموزان به یکی از زمینه ها ( صنعت ؛ کشاورزی و خدمات )، گروه و رشته مورد نظر هدایت خواهند شد. و در هنرستانهای موجود ثبت نام می کنند .
۵-۱۱ هدایت تحصیلی دانش آموزان واحدهای آموزشی بزرگسالان، ایثارگران، استعدادهای درخشان، استثنایی، داوطلبان آزاد و دانش آموزان تطبیقی همانند دانش آموزان عادی است.
۱-۱۶- علوم تجربی و ریاضی و فیزیک
مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریور هر یک از درس های ریاضی و علوم تجربی، در سه پایه در دوره متوسطه اول بدون ضریب کمتر از ۴۲ نباشد.
نمره درس ریاضی و علوم تجربی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۳ محاسبه می گردد.
مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۲۵۲ باشد. یعنی به عبارت دیگر چنانچه نمرات هر درس را در ضریب آن جمع نماییم و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم نماییم معدل رشته باید حداقل ۱۴ باشد.
۲-۱۶- رشته ادبیات و علوم انسانی
مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریور در هر یک از درس های زبان و ادبیات فارسی، عربی و مطالعات اجتماعی در سه پایه دوره متوسطه اول بدون ضریب کمتر از ۴۲ نباشد.
نمره درس زبان و ادبیات فارسی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۴ محاسبه می شود.
نمره درس مطالعات اجتماعی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۳ محاسبه می شود.
نمره درس عربی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۲ محاسبه می شود.
مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۳۷۸ باشد. یعنی به عبارت دیگر چنانچه نمرات هر درس را در ضریب آن جمع نماییم و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم نماییم معدل رشته باید حداقل ۱۴ باشد.
۴-۱۶- شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش
مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریورهر یک از درس های مطالعات ، کار و فناوری در سه پایه دوره اول بدون ضریب کمتر از ۳۶ نباشد.
نمره درس مطالعات در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۲ محاسبه می شود.
نمره درس کار و فناوری در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۳ محاسبه می شود.
مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۱۸۰ باشد. یعنی به عبارت دیگر چنانچه نمرات هر درس را در ضریب آن جمع نماییم و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم نماییم معدل رشته باید حداقل ۱۲ باشد.
تبصره ۴-۱۶- شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش
پس از تعیین شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش در پایان دوره اول متوسطه و ثبت نام اولیه در هنرستان مربوطه، هدایت دانش آموزان برای ورود به زمینه، گروه و رشته مورد نظر بر اساس بررسی های مشاوره ای و نظر فنی کمیته هدایت تحصیلی مستقر در هنرستان مربوطه صورت می گیرد.
انتخاب رشته تحصیلی نیاز به توجه به چند مورد می باشد که شناخت این موارد و مشورت و آگاهی درمورد رشته های تحصیلی می تواند به یک انتخاب درست کمک کند:
-شناخت شخصی: مهم ترین مساله در انتخاب رشته در سال دوم دبیرستان، شناخت توانایی های شخصی است. شخصی که توانایی بالاتری در خصوص درس‌ها مفهومی و استدلالی دارد، باالتبع می تواند در ادامه مسیر در رشته ریاضی موفق تر ظاهر شود. شخصسی که علاوه بر موارد ذکر شده توانایی علمی مشخصی در دروس تخصصی تجربی یعنی دروس زیست شناسی دارد، می تواند در رشته تجربی موفق تر ظاهر شود و در نهایت شخصی که بر دروس علومانسانی و مسایل مربوط به آن اشراف بیشتری دارد می تواند در رشته علوم انسانی موفق تر ظاهر شود.
۲-شناخت بازار کار: یکی از مسایلی که می تواند به انتخاب رشته درست در شما کمک کند و زمینه ساز موفقیت های علمی و شغلی آینده شما باشد، شناخت بازار کار مربوط به رشته های دانشگاهی مرتبط با رشته تحصیلی شما در دانشگاه می باشد. مطالعه در این خصوص و مشورت با فارغ التحصیلان رشته های مربوطه به شما در انتخاب درست کمک می کند.
۳-توجه به پتانسیل دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در خصوص رشته های دانشگاهی: در برخی از رشته ها مانند پزشکی با توجه به پتانسیل کم داشنگاه ها در پذیرش دانشجو و استقبال زیاد داوطلبان کنکور در خصوص آن، شرایط و امکان قبولی در این گونه از رشته ها سخت تر از رشته های دیگر است.
۴-مشاوره با افراد متخصص: یکی از موثرین کارهای در انتخاب درست رشته در سال دوم دبیرستان، مشاوره با متخصصین و مشاوران در این خصوص می باشد. از جمله کسانی که می توانند در این خصوص کمک شایانی به شما بکنند، فارغ التحصیلان دانشگاهی است که اطلاعات جامع در خصوص رشته های دانشگاهی، بازار کار مربوط به آنها و شرایط تحصیلی در دانشگاه های کشور در رشته مرتبط با خود را به شما خواهند داد.
در انتخاب درست، باید ویژگی های دانش آموز از جمله میزان بهره هوشی، نمرات تحصیلی، نقاط ضعف و قوت در دروس مختلف، استعداد و میزان علاقه مندی مورد بررسی قرار بگیرد. اگر دانش آموز بتواند رشته ای را انتخاب کند که با توانایی ها و علاقه هایش مطابقت داشته باشد تا حد زیادی توانسته در مسیری قدم بردارد که به موفقیت ختم می شود. میزان علاقه مندی هر قدر در رشته انتخابی بیشتر باشد باعث تلاش و کوشش بیشتر برای رسیدن به هدف می شود.
تلاش کرده‌ایم که شما دانش‌آموزان را با رشته‌های تحصیلی بیشتر آشنا کنیم تا انتخابی درست و سرشار از موفقیت داشته باشید.
شاخه‌های تحصیلی که هر یک از دانش‌آموزان در سال دوم مقطع تحصیلی متوسطه می‌توانند انتخاب کنند عبارتند از:
۱- شاخه نظری
۲- شاخه کاردانش
۳- شاخه فنی و حرفه‌ای
که هر یک از این شاخه‌ها به رشته‌های متفاوتی تقسیم میشوند.
جهت شناخت بهتر شاخه ها و رشته ها مطالعه مقاله ” هدایت تحصیلی و انتخاب رشته پایه نهم | معرفی شاخه ها و رشته ها ” پیشنهاد می شود.
نکته:
– نمرات دوره ی راهنمایی دانش آموزی که به دلایل موجه نظیر : شرکت در امتحانات جامع دوره ی راهنمایی، شرکت در امتحان تعیین پایه (موضوع ماده هفتاد آیین نامه آموزشی دوره ی سه ساله متوسطه روزانه)، تحصیل در مدارس غیرایرانی خارج از کشور و بروز حوادثی از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی و … فاقد نمرات پایه های اول و دوم و سوم راهنمایی تحصیلی است به شرح ذیل محاسبه می شود:
الف – چنانچه نمرات پایه ی اول یا دوم و یا هر دوی پایه ی دوره ی راهنمایی موجود نباشد، نمرات درس های مرتبط پایه ی سوم راهنمایی برای درس های هم نام پایه های مذکور نیز منظور می شود و با رعایت سایر ضوابط در نمون برگ شماره یک هدایت تحصیلی ثبت می گردد.
ب – چنانچه نمرات پایه ی سوم دوره ی راهنمایی موجود نباشد، نمون برگ شماره یک هدایت تحصیلی براساس نمرات درس های مرتبط پایه ی اول متوسطه با رعایت سایر ضوابط تنظیم می شود.
– به منظور محاسبه امتیاز در نمون برگ شماره یک هدایت تحصیلی معدل هر شاخه یا رشته در عدد پنج ضرب می شود.)۵۰امتیاز نمرات و۵۰ امتیاز بررسی های مشاوره ای
نکات تکمیلی:
– دانش آموزی که در پایان زمان مقرر (پایان سال اول یا پس از دو نیم سال) شرایط ورود به هیچ یک از شاخه ها یا رشته ها و یا شاخه و رشته ی دلخواه را کسب نکند و یا شرایط شاخه یا رشته ای را کسب کند که در محل سکونت وی وجود ندارد، چنانچه در نیم سال های بعد مطابق ضوابط ذیل موفق به احراز شرایط شود، می تواند به شاخه یا رشته ی مورد نظر هدایت شود و ادامه تحصیل دهد.
۱ : چنانچه علت عدم احراز شرایط شاخه یا رشته ی مورد نظر مربوط به نداشتن نمره ی (۱۰) از درس یا درس های مرتبط متوسطه باشد، دانش آموز می تواند پس از گذراندن آن درس یا درس ها و اخذ نمره ی ۱۰ و کسب سایر شرایط با صدور نمون برگ مجدد هدایت تحصیلی به شاخه یا رشته ی مربوط هدایت شود.
منبع: وبسایت محمد گنجی